Kişisel Veri İşlemek İçin Açık Rıza Almak Her Zaman Gerekli mi?
Kişisel Veri İşlemek İçin Açık Rıza Almak Her Zaman Gerekli mi?
Cevap: Hayır, her zaman gerekli değildir.
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK)'ya göre kişisel veriler, ilgili kişinin açık rızası olmadan işlenemez. Bu kural, kişisel veri koruma hukukunun temel prensibidir.
Ancak KVKK madde 5/2'de, açık rıza alınmadan kişisel veri işlenebilecek haller tek tek sayılmıştır. Bu istisna halleri şunlardır:
Kanunlarda açıkça öngörülmesi,
Fiili imkansızlık nedeniyle rıza veremeyecek durumda olan kişinin veya başkasının hayatı ya da beden bütünlüğünün korunması için veri işlenmesinin zorunlu olması,
Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesi,
Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması,
İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması,
Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması,
İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması.
Bu hallerden biri mevcutsa, kişisel veri açık rıza alınmadan da işlenebilir.
Örnekler:
Bir hastanın acil müdahaleye ihtiyacı varsa ve bilinci kapalıysa, doktorlar açık rıza almadan sağlık verilerini işler.
Bir online alışveriş sitesinin siparişinizi işleyebilmesi için ad-soyad ve adres bilgilerinizi kullanması, açık rıza olmaksızın mümkündür.
Çalışan maaş bordrolarının SGK’ya bildirilmesi, hukuki yükümlülük gereğidir ve açık rıza gerekmez.
Açık Rıza Gereken Haller
Eğer yukarıdaki istisnalardan hiçbiri mevcut değilse, kişisel veri işlemek için mutlaka açık rıza alınması gerekir.
Örneğin:
Bir pazarlama kampanyası için müşterinin telefon numarasını reklam amaçlı kullanmak,
Sağlık verilerini ticari bir platformda paylaşmak.
Bu tür durumlarda açık, özgür iradeye dayalı, bilgilendirilmiş bir rıza alınmalıdır.
Sık Sorulan Sorular:
Açık rıza nedir?
Açık rıza, belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirmeye dayalı ve özgür iradeyle verilen onaydır.
Her sözleşme imzalatılan kişiden ayrıca açık rıza da almak gerekir mi?
Hayır. Eğer veriler sözleşmenin kurulması veya ifası için işleniyorsa, ayrıca açık rıza almak gerekmez.
Meşru menfaat kapsamında veri işlenebilir mi?
Evet. Veri sorumlusunun meşru menfaati varsa ve ilgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar verilmiyorsa, açık rıza olmadan veri işlenebilir.
İlgili kişi açık rızasını her zaman geri alabilir mi?
Evet. İlgili kişi, açık rızasını istediği zaman geri çekebilir. Veri sorumlusu bu karara uymak zorundadır.
Açık rıza alınmadıysa ve istisna yoksa ne olur?
Kişisel verilerin işlenmesi hukuka aykırı hale gelir. İlgili kişi tazminat ve şikayet haklarını kullanabilir, ayrıca idari para cezaları gündeme gelir.
Diğer işleme şartı varken açık rıza alınır mı?
Hayır. Diğer bir işleme şartı mevcutsa (örneğin sözleşme kurulması, hukuki yükümlülük gibi) açık rıza alınması gerekmez. “Ne olur ne olmaz açık rıza da alalım.” düşüncesi Kişisel Verileri Koruma Kurumu tarafından uygun bulunmamaktadır.
Pratik Uyarı
📌 Açık rıza, her zaman gerekli değildir.
Bir kişisel veri işleme faaliyeti, KVKK madde 5/2'de yer alan başka bir işleme şartına dayanıyorsa (örneğin kanun, sözleşme, meşru menfaat gibi), ayrıca açık rıza almak doğru değildir.
📌 Yanlış açık rıza almak veri sorumlusunu korumaz.
Mevcut bir işleme şartı varken açık rıza alma uygulaması doğru değildir.; veri işleme faaliyeti yine diğer işleme şartına dayanmalıdır.
——-
ÖNEMLİ UYARI:
HUKUK, ARAMA MOTORLARI VE YAPAY ZEKA SİSTEMLERİ DE DAHİL OLMAK ÜZERE HER TÜRLÜ ÇEVRİMİÇİ ORTAMDA YER ALAN VERİLERDEN DAHA BÜYÜK BİR KAVRAMDIR. LÜTFEN BİR AVUKATA DANIŞMADAN, YALNIZCA BU VE BENZERİ SİTELERDE OKUDUĞUNUZ BİLGİLERE DAYANARAK HUKUKİ SONUÇ DOĞURABİLECEK EYLEMLERDE BULUNMAYINIZ.
BU İNTERNET SİTESİNDE YER ALAN HİÇBİR İFADE VE/VEYA İÇERİK, YASAL DANIŞMANLIK OLARAK NİTELENDİRİLEMEZ. YALNIZCA ÇEŞİTLİ DURUMLAR HAKKINDA OKUYUCUNUN ZİHNİNDE BİR İNTİBA UYANDIRABİLMESİ AMACIYLA KALEME ALINMIŞTIR.
Av. Elif Petek Özlü
